Yepyeni bir okul dönemi başlıyor. 2025-2026 Eğitim Öğretim dönemi başlarken milyonlarca çocuk sınıflara koşacak, on binlerce öğretmen de sınflarına en güzel şekilde hazırlanacak. Bir öğretmen için sınıfındaki en önemli noktalarda birisi de sınıf kitaplığı. Sınıf kitaplığı oluştururken öğretmenler pek çok kitabı inceleyecek, ince eleyip sık dokuyacaklar. Öğrenciler için en uygun kitap hangisi, hangi kitabı almalıyım gibi soruları kendilerine belki yüzlerce kez soracaklar. Peki okul öncesi ve ilkokul sınıflarında sınıf kitaplığı oluştururken kitap seçimleri neden bu kadar önemli?
Her kitap bir dünyanın kapısını aralar… Ama o kapıdan çocukları hangi dünyaya davet ettiğimiz, en az eğitim programları kadar önemlidir. Özellikle okul öncesi ve ilkokul sınıflarında görev yapan öğretmenler için kitap seçimi; çocukların gelişimini desteklemek, temel değerleri aktarmak ve kitap sevgisi kazandırmak açısından büyük bir sorumluluk. İşte bu yüzden sınıfımıza kitap seçerken dikkat etmemiz gereken konuları sizler için hazırladık.
Sınıflarımıza Kitap Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Sınıflarımıza kitap seçerken okul öncesi ve ilkokul sınıflarındaki çocukların gelişimlerini doğru gözlemlemeliyiz. Belli standartlar dahilinde ilgili yaş grupları için öne çıkan önemli noktalar şunlardır:
- Yaşa Uygun ve Sade Bir Dil: Anaokulu ve ilkokul yaş grubu çocukların bilişsel düzeyine göre yazılmış, anlaşılır bir dil kullanılmalı.
- Anlamlı ve Yormayan Olay Akışı: Olayların çok karmaşık olmaması, çocuğun odaklanmasını kolaylaştırır.
- Değer Odaklı Ama Didaktik Olmayan Anlatım: Mesaj veren ama bunu doğal yoldan yapan metinler tercih edilmelidir.
- Özgün ve Estetik İllüstrasyonlar: Görseller metni tamamlayacak nitelikte, sade ama etkili olmalı.
- Etkinlik, Sohbet ve Oyunla Desteklenebilirlik: Kitaplar sınıf içinde kullanılabilir, geliştirilebilir içerikler sunmalıdır.
Okul Öncesi (3–6 Yaş) İçin Kitap Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Okul öncesi yaş grubu her ne kadar okuma yazma konusunda daha adımlarını atmış olmasa da birçok temelin atıldığı bu yaşlar, çocuk kitapları için oldukça önemlidir. Özellike ses gruplarının tanındığı, sebep-sonuç mantıklarının kurulduğu, bolca oyuna muhtaç bu dönemlerde çocuklar ses ve görüntülerle öğrenirler. Bu yüzden anaokulu yaş grubundaki çocuklar için çizimler önceliklidir. Güvenilir bir yayınevi mutlaka tercih edilmelidir. Sınıf kitaplığında bulunacak okul öncesi yaş grubu için seçilecek kitapların özellikleri neler olmalıdır?
- Kısa, Tekrarlayan ve Basit Cümleler: Dil gelişimini destekleyen yapılar tercih edilmelidir.
- Görsellerin Hikâyeyi Desteklemesi: Görseller çocukların metni anlamasını kolaylaştırmalı.
- Tek Temalı, Basit Hikâyeler: Duygu, olay ya da bir kavram üzerine yoğunlaşan yapılar önerilir.
- Sosyal Becerilere Katkı: Paylaşma, empati, sıra bekleme gibi kavramları işleyen kitaplar seçilmeli.
- Oyunlaştırma Potansiyeli: Kitap içeriği taklit, ritim ve seslerle desteklenebilecek nitelikte olmalı.
1. Sınıfa Geçen Öğrenciler İçin Kitap Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- sınıfa geçen öğrenciler için kitaplarla artık daha farklı bir sayfa açılıyor. Artık öğrenciler kitapları dinlemekten okumaya doğru geçmeye başlıyorlar. İlk defa belki de kendi kitaplarını okuyacak olan 1. sınıf öğrencileri için sınıf kitaplığına kitap seçerken mutlaka dikkat edilmesi gereken birtakım hususlar var. Önemli olan noktalar şu şekildedir:
- Okuma Alışkanlığını Teşvik Eden Yapı: Büyük punto, kısa cümle, bol boşluk içeren kitaplar tercih edilmeli.
- Basit Olaylar, Net Sonuçlar: Olaylar karışık olmamalı; başı, gelişmesi ve sonucu anlaşılır olmalı.
- Ses Farkındalığını Artıran Kitaplar: Aliterasyon, kafiyeli yapılar erken okur için idealdir.
- Okulda Öğrenilen Temaları Destekleyen İçerikler: Sayılar, renkler, duygular vb. konular ele alınmalı.
2. Sınıftaki Öğrenciler İçin Kitap Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
2. sınıfa geçen öğrenciler artık daha hızlı okumaya, sebep-sonuç ilişkilerini daha rahat kurmaya başlayacaktır. Bu yüzden onları zaman zaman zorlayan, onların ilgisini çeken kitaplar, 2. sınıf kitaplığı için uygun olacaktır. 2. sınıf öğretmenliği yapan öğretmenler için aşağıdaki konulara dikkat etmek önemlidir.
- Basit Ama Merak Uyandıran Kurgular: Sebep-sonuç ilişkisi kurmaya teşvik eden hikâyeler tercih edilmelidir.
- Karakter Gelişimi: Çocuğun kendini özdeşleştirebileceği karakterler barındırmalı.
- Yorumlama ve Düşünme Alanı Açan İçerikler: Açık uçlu sorulara yönelten kitaplar gelişim için önemlidir.
3. Sınıf Öğrencileri İçin Kitap Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
3. sınıf öğrencileri için kitap seçerken dikkat edilmesi gerekilen noktalar daha çok içerik konusunda öne çıkmaktadır. Artık resimlerin daha azaldığı, kurgunun öneminin de artmaya başladığı bu yaş grubu kitaplar için dikkat edilmesi gerekilen noktalar şunlardır:
- Olay Örgüsü Daha Gelişmiş Hikâyeler: Daha uzun ve detaylı hikâyelerle çocukların ilgisi çekilebilir.
- Çeşitli Türlerle Tanıştırma: Hikâye dışı türlerde kitaplara (şiir, bilgi kitapları, kısa biyografiler) da yer verilmeli.
- Değer ve Sosyal Temalı İçerikler: Sorumluluk, yardımlaşma, sabır gibi değerlerin işlendiği kitaplar tercih edilmeli.
4. Sınıf İçin Kitap Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Katmanlı Kurgular ve Bölümleme: Roman tarzı metinlerle okuma süresi ve dikkati geliştirmek mümkündür.
- Yorum ve Tartışma Gerektiren Hikâyeler: Açık uçlu biten veya karakter çatışması barındıran içerikler, eleştirel düşünmeyi destekler.
- Toplumsal Bilinç ve Kültürel Farkındalık: Çevre, tarih, kültürel çeşitlilik gibi temalar artık kitaplara entegre edilebilir.
- Soyut Değerlerin İşlenmesi: Adalet, hak, özgürlük gibi kavramlar da bu yaş düzeyinde anlamlandırılabilir hale gelir.
Kitaplardaki Etkinlik ve Sınıf İçi Kullanım Potansiyeli
Bir kitap sadece okunmak için mi yazılmıştır? Tabii ki hayır. Özellikle okul öncesi ve ilkokul yaş grupları için hazırlanan kitaplarda etkinlik ve aktivite yönlendirmeleri çocuklar için büyük bir öneme sahiptir. Etkinlik ve aktivitelerle zenginleştirilen kitaplarla birlikte çocuklar didaktik bir kazanımdan ziyade daha verimli ve kalıcı bir öğrenme sürecine girerler. Sınıf kitaplıklarında bulunan okul öncesi ve ilkokul kitapları için etkinlik ve aktivite bazlı kitaplar olmaları büyük bir önem taşımaktadır. Eğer bir kitabın sonunda etkinlik bulunuyorsa ya da kitap etkinlikli bir hale getirebiliyor ise çocukların verimli bir şekilde öğrenme süreçlerine dahil edilebilir.
Bu nedenle:
- Etkinlik önerisi içeren
- Sınıf içi sohbeti tetikleyen
- Aile katılımı sağlayan içeriklerle donatılmış kitaplar, çocuklar için her zaman daha değerlidir.
Multibem Yayınları: Sınıfınız İçin Güvenilir Bir Kaynak
Multibem Yayınları, 28 yıllık deneyimiyle, 400’ü aşkın kültür kitabını öğretmenlerle buluşturuyor. Sınıf düzeyine uygun içerikler, özgün illüstrasyonlar, etkinlik destekli yapılar ve kültürel değerleri önceleyen yayın anlayışıyla, okul öncesinden 4. sınıfa kadar öğretmenlerin ihtiyaç duyduğu seçkiyi sunuyor.
Eğer siz de sınıf kitaplığınızı yenilemeyi planlıyorsanız ya da okuma gruplarınıza nitelikli kitaplar eklemek istiyorsanız, Multibem Yayınları kataloğunu mutlaka inceleyin.
Multibem – Çocuklar Büyüyor, Dünya Onları Bekliyor.
Siz de bu yolculukta öğretmen olarak en doğru kaynakları seçmek istiyorsanız, kitapla başlayın.
